De conclusies van het vandaag door de Autoriteit Consument en Markt (ACM) gepubliceerde rapport naar de bekendheid van en mening van consumenten over keurmerken spreken voor zich. Als ik de conclusies lees van het door GfK uitgevoerde onderzoek naar webwinkelkeurmerken dan is er sprake van een mismatch tussen wat consumenten verwachten en wat de meeste webwinkelkeurmerken bieden.
Door de bomen het bos niet meer zien
Een van de conclusies is dat consumenten door de grote hoeveelheid aan keurmerken ‘door de bomen het bos niet meer zien’. Het webwinkel-landschap alleen kent méér dan tien keurmerken.
Meer dan driekwart van de consumenten denkt dat (webwinkel)keurmerken worden gecontroleerd (83%), dat ze zelfs door een onafhankelijke instantie worden gecontroleerd (78%) en dat zij door een brancheorganisatie worden uitgegeven (74%). In het webwinkelkeurmerklandschap liggen de feiten anders. Er is naast het Thuiswinkel Waarborg geen enkel webwinkelkeurmerk dat voldoet aan deze verwachtingen van consumenten.
Geen verantwoording hoeven af te leggen
Zogenaamde controles van de eigen keurmerkbedrijven worden door de webwinkelkeurmerken meestal zelf gedaan. Het feit dat alle andere webwinkelkeurmerken in Nederland in stichtingen zijn ondergebracht zou iedereen aan het denken moeten zetten. De stichtingsvorm maakt het voor iedere ondernemer mogelijk om zo goedkoop mogelijk een keurmerk plaatje op de markt te brengen, zonder verantwoording af te hoeven leggen bij een achterban van leden.
Stichting versus branchevereniging
Sommige keurmerkstichtingen wagen het om zich als stichting naar buiten voor te doen als branchevereniging, je moet maar durven. Het zijn deze stichtingsbestuurders voor wie een webwinkelkeurmerk een meer dan aardige ‘side business’ betekent. Zij gaan aan de haal gaan met de inkomsten van het keurmerk, wat met een paar duizend verstrekte keurmerken voor bijvoorbeeld 150 euro per jaar, zonder grote kosten, al snel een leuke bijverdienste is. Het is jammer dat het ACM onderzoek de achtergronden van de vele schimmige stichtingen en hun bestuurders niet heeft onderzocht.
Betrouwbaarheid, eerlijk geïnformeerd worden en onafhankelijke controle
Volgens het ACM onderzoek moet een keurmerk voldoen aan betrouwbaarheid (74%), weten dat je eerlijk wordt geïnformeerd (68%) en dat een onafhankelijke instantie controle heeft uitgevoerd (66%). Met trots zien wij dat het onderzoek concludeert dat het Thuiswinkel Waarborg op dit aspect met 85%, na het KEMAkeur (86%), het hoogste scoort.
Het Thuiswinkel Waarborg moet je verdienen
Ook op vragen naar bekendheid van het keurmerk scoort het Thuiswinkel Waarborg met 93%, na het IkKiesBewust keurmerk (95%), het hoogst. Anders dan bij alle webwinkelkeurmerkstichtingen waar je een keurmerk voor een hebbekrats kan kopen, zitten bij Thuiswinkel.org de leden aan het roer en hebben de leden met elkaar afgesproken dat je een keurmerk moet verdienen.
Tijd voor een kader voor het oprichten en controleren van keurmerken
Het advies van de ACM voor een generiek kader voor het oprichten en beheren van (webwinkel)keurmerken steun ik volledig. Een webwinkelkeurmerk beheren en onderhouden is een taak van marktpartijen die vertegenwoordigd zijn via een open en transparante verenigingsstructuur.
Wij gaan graag met het ACM in gesprek over de veelheid aan keurmerken bij webwinkels. Als toezichthouder op de wetten en regels van het consumentenrecht kunnen zij uitstekend (dwingend) advies geven aan keurmerken die niet controleren of een keurmerkhouder zich niet aan wet- en regelgeving houdt en daarmee consumenten voor de gek houden.